FOTOSISTA: W NIE TAK STARYM KINIE …
Okres działalności i aktywności artystycznej Jerzego Troszczyńskiego obejmuje lata 1955 – 1977: był on świadkiem powstawania największych, legendarnych polskich produkcji kinowych z udziałem najznamienitszych aktorów polskich. Nagła śmierć Troszczyńskiego w roku 1977 przerwała jego rozwijającą się karierę, zaś posiadane przez rodzinę zbiory znalazły się w posiadaniu Filmoteki Narodowej. W roku 2019, w sposób przypadkowy, realizatorzy projektu odnaleźli blisko 7000 negatywów i odbitek stykowych z archiwum Troszczyńskiego i postanowili udostępnić je szerokiej publiczności. Bohaterami nieznanych dotąd, zarówno zawodowych jak i prywatnych zdjęć są m.in. Wiesław Gołas, Daniel Olbrychski, Zbyszek Cybulski, Bronisław Pawlik, Mieczysław Hryniewicz, Magdalena Zawadzka, Gustaw Holoubek, Pola Raksa i wielu, wielu innych, znanych i kochanych aktorów okresu największego rozkwitu polskiego filmu fabularnego.
Opracowywany przez nas zbiór obejmuje łącznie kolekcję ok …… 7 000 zdjęć (!!!) i fotosów wykonanych na najbardziej znanych planach filmowych okresu powojennego do roku 1977, z czego do digitalizacji i opracowania w roku 2021 wyselekcjonowaliśmy 1 690 najciekawszych naszym zdaniem zdjęć. Ta kolekcja pozostała z niewiadomych powodów poza wspomnianym głównym zbiorem, przekazanym Filmotece Narodowej w latach osiemdziesiątych, i została odnaleziona przez spadkobierców Jerzego Troszczyńskiego w sposób przypadkowy w roku 2019, w trakcie porządkowania pamiątek po nim – można więc powiedzieć, iż na ostatnie czterdzieści lat ślad po niej zaginął. Przedstawiany tu zbiór nie tylko nie był opracowywany, digitalizowany i upowszechniany przez kogokolwiek lub cokolwiek ale przez ostatnie 43 lata nikt nie wiedział o jego istnieniu i nikt go nie widział.
Podsumowując: zasadniczym celem naszego zadania jest ukazanie nieznanych i niepublikowanych dotąd i nie widzących światła dziennego od ponad 40 lat prac jednego z najznakomitszych polskich fotografów filmowych – Jerzego Troszczyńskiego. Zbiór prac, które zostaną udostępnione publiczności obejmuje zarówno fotosy filmowe z większości najbardziej znanych polskich dzieł kinematograficznych, jak również niepublikowane dotąd portrety gwiazd polskiego ekranu, reżyserów, twórców kultury i sztuki oraz zdjęcia prywatne i półprywatne. W roku 2021 zdigitalizowanych zostanie pierwszych 1 690 zjęć, projekt zaś i digitalizację mamy nadzieję kontynuować w kolejnych latach. W planach znajduje się także portal – wielka galeria internetowa, ukazująca prace Jerzego Troszczyńskiego, zaś po ujarzmieniu koronawirusa i odwołania społecznych obostrzeń – duża wystawa plenerowa.
Był tuzem polskiej fotografii. Przez ponad dwie dekady pracy zawodowej wykonał kilkadziesiąt tysięcy fotografii, które są znane miłośnikom filmu. Od końca lat 50 do roku 1977 fotografował większość planów filmowych i publikował w czasopismach dotyczących kinematografii. Jego zdjęcia i reportaże zamieszczał m.in. “Ekran”, “Magazyn filmowy”, “Wiadomości filmowe”. Stworzył niezapomniane dla miłośników kina kadry. Grywał epizody u swoich ulubionych reżyserów, występował jako iluzjonista. Był wiceprezesem Polskiego Związku Artystów Iluzji i zasiadał w jury podczas międzynarodowych festiwali iluzji w Karlowych Warach. Kochał życie i był go ciekawy. Odszedł zdecydowanie zbyt wcześnie – w wieku 45 lat pokonała go choroba….
Katarzyna Wejss
Ocalone Fotografie